Vragen en antwoorden : inzake werkende vennoten

10 Samengevoegde vragen van :

- de heer Karel Uyttersprot aan de minister van Middenstand, Kmo's, Zelfstandigen en Landbouw over "de voorwaarden die van toepassing zijn op werkende vennoten" (nr. 8365)

- over "het verschil tussen zelfstandigen en werknemende vennoten" (nr. 8366)

- over "het uitstel of de vrijstelling van betaling van bijdrage aan het sociaal verzekeringsfonds" (nr. 8367)

- over "de bijdragen aan het sociaal verzekeringsfonds" (nr. 8368)

10.01 Karel Uyttersprot (N-VA): Mevrouw de voorzitter, ik zal zien of het mogelijk is om mijn samengevoegde vragen in één vraag te verwoorden, want zij gaan totaal verschillende zaken.

Mevrouw de minister, om zich als werkend vennoot in een vennootschap te laten inschrijven, zijn er weinig verplichten. Vooral inzake vennoten-zelfstandigen rijzen nogal wat problemen.

Zo geeft de inschrijving als werkend vennoot en de erbij horende aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds en het specifieke formulier dat er voor niet-ingezetenen is, de mogelijkheid om zich te laten inschrijven in het vreemdelingenregister van de gemeente. Daaruit vloeien een aantal sociale rechten voort.

Niet alleen de inschrijving is gemakkelijk, de uitschrijving uit de vennootschap is al even gemakkelijk. Achter die handelswijze zitten doorgaans een aantal actoren met minder nobele bedoelingen. Er rijzen dus een aantal problemen, die worden bevestigd door verschillende sociale kassen voor zelfstandigen.

Het fenomeen van werkende vennoten die zich even vlug in- als uitschrijven in een vennootschap is u waarschijnlijk bekend. Na enkele maanden zijn ze dus niet meer in de vennootschap actief. Zij blijven hun sociale rechten waarschijnlijk behouden.

- Is hierop controle, mevrouw de minister? Wordt de in- en uitschrijving op zo’n vlotte manier, soms al na enkele maanden, gecontroleerd? Is er controle op de betalingen aan de sociale verzekeringskassen door deze vennoten-zelfstandigen? Deze praktijk is immers een zware aderlating voor de sociale kassen.

Wat is de bijdrageplicht voor de nieuw ingeschreven werkende vennoten?

- Wie als werkend vennoot wordt ingeschreven in een vennootschap, wordt verondersteld daar ook een activiteit te hebben. Deze activiteit kan worden uitgeoefend als werknemer of als zelfstandige. Als men dat doet als zelfstandige, moet men zich inschrijven bij een sociale kas.

- De statuten voor werknemers en zelfstandigen worden beoordeeld volgens bepaalde criteria. Zo is een werknemer iemand die een omlijnd takenpakket heeft, een klein percentage van de aandelen heeft, geen beslissingsbevoegdheid heeft en onderworpen is aan gezag, leiding en toezicht. Een zelfstandige daarentegen heeft geen omlijnd takenpakket, heeft een vrij groot pakket aandelen en heeft beslissingsbevoegdheid

- Wij vernamen dat nogal wat werkende vennoten worden ingeschreven in bepaalde vennootschappen met slechts één of enkele aandelen, maar zich wel als zelfstandige laten inschrijven bij een sociaal verzekeringsfonds.

Mevrouw de minister, ik veronderstel dat u daarvan op de hoogte bent.


- Wat is het minimum aan aandelen dat men moet bezitten om als zelfstandig vennoot te werken, zeker met inachtneming van het criterium dat zij een vrij groot pakket aan aandelen zouden moeten hebben?

- Bestaan er controlemiddelen om dit op te sporen en deze misbruiken tegen te gaan?

- Worden zij ingeschreven in het aandelenregister en is er hierop controle?
Daarnet werd de vraag gesteld over de vrijstelling van betaling van de bijdragen. Mijn vraag is over de Commissie voor Vrijstelling van Bijdragen ook nagaat of de vrijstelling of het uitstel betrekking heeft op zelfstandigen die ter goede trouw zijn, die in een moeilijke situatie verkeren, versus zogezegde zelfstandigen die nog nooit of weinig een bijdrage hebben betaald. Wat is de verhouding ter zake?

U sprak daarnet van 9200 aanvragen op zes maanden tijd. Hoe verhoudt het aantal aanvragen voor vrijstelling vanwege mensen van Belgische nationaliteit zich tot het aantal aanvragen van mensen met een EU-nationaliteit?

Het principe is u bekend dat de bijdrage wordt berekend op drie jaar activiteit. Men betaalt een basisbijdrage en pas drie jaar later is een verrekening.

10.09 Minister Sabine Laruelle: Mevrouw de voorzitter, mijnheer Uyttersprot, het fenomeen dat u aanhaalt, in verband met de in- en uitschrijving van werkende vennoten als zelfstandigen, is mij bekend.

De aansluiting is een persoonlijke verplichting van de betrokkene. Zoals elke zelfstandige moet hij daarbij een in het dubbel opgestelde aansluitingsverklaring onderschrijven met daarin de vermelding van zijn antwoorden op de diverse vragen omtrent zijn beroeps- en gezinssituatie. Zijn sociaal verzekeringsfonds verifieert de gegevens van het inlichtingenformulier. Zijn inschrijving wordt gecontroleerd op haar waarachtigheid. De zelfstandige ontvangt, als bewijs van zijn aansluiting, een attest van aansluiting. De goedkeuring van de registratie door het Rijksinstituut geldt als aansluiting. Indien blijkt dat de aansluiting fictief was, wordt het sociaal verzekeringsfonds verzocht de aansluiting retroactief te schrappen.

In geval de aansluiting en de verzekering verplicht wordt geschrapt, kan de persoon geen sociale rechten, zoals kinderbijslag en ziekteverzekering, als zelfstandige laten gelden. Indien rechten werden toegekend dan komen deze in aanmerking voor terugvordering.

Wat de uitschrijvingen betreft, is de verzekeringsplichtige verplicht aan zijn sociale verzekeringskas, binnen een termijn van 15 dagen, aan de hand van een officieel bewijsstuk, de staking van zijn beroepsbezigheid als zelfstandige mede te delen. De tekst preciseert niet wat daaronder te verstaan valt. Dit is ook logisch, gelet op de grote verscheidenheid aan zelfstandige beroepen en de uiteenlopende situaties waarin men zijn beroep kan uitoefenen.

Voor werkende vennoten gebeurt dit op voorlegging van een verklaring van stopzetting door de bedrijfsleider van de vennootschap en de vennoot zelf, evenals een kopie van het aandelenregister waaruit de aandelenoverdracht blijkt. De betaling van de sociale bijdrage als zelfstandige valt onder de verantwoordelijkheid van de sociale verzekeringsfondsen voor zelfstandigen. Deze laatste dienen een hele reeks, door de overheid opgelegde, richtlijnen in acht te nemen om een zo goed mogelijke inning van bijdragen te verzekeren. Deze richtlijnen gelden voor alle zelfstandigen, dus ook voor de werkende vennoten die zelfstandigen zijn. Het bijdrageregime voor een nieuw ingeschreven werkende vennoot is exact hetzelfde als de bijdrageplicht van alle andere, beginnende zelfstandigen.

Ik kom tot uw tweede vraag. De problematiek van de arbeidsrelatie in het algemeen en de kwalificatie van de activiteit van de werkende vennoot in het bijzonder, zijn mij wel bekend. Het aantal aandelen van een werkende vennoot is geen beslissend element om de aard van de arbeidsrelatie te beoordelen.

Het middel bij uitstek om na te gaan of een werkende vennoot zelfstandig, dan wel werknemer is, is de wet betreffende de aard van de arbeidsrelaties. Die wet biedt vier algemene criteria om na te gaan welke de aard van een arbeidsrelatie is. Er is ook voorzien in de mogelijkheid om specifieke criteria per sector op te stellen. De vraag wie er in het handelsregister dient te worden opgenomen, alsook de controle daarop, behoort niet tot mijn bevoegdheid.

Wat uw derde vraag betreft, de aangehaalde problematiek is mij inderdaad bekend en maakt deel uit van de algemene problematiek van de strijd tegen de sociale fraude, waaraan ik in de voorbije legislatuur extra aandacht heb besteed. Wanneer op basis van de dossiergegevens wordt vermoed dat er van sociale fraude sprake kan zijn, kan de commissie haar beslissing uitstellen en het dossier aan de bevoegde diensten signaleren. Er zijn geen statistische gegevens beschikbaar met betrekking tot het aantal aanvragen opgesplitst per nationaliteit van de aanvrager, aangezien de nationaliteit van de aanvrager geen relevant element is bij de beslissingen van de commissie.

10.10 Karel Uyttersprot (N-VA): Mevrouw de minister, ik dank u voor uw omstandig antwoord. De praktijken zijn u bekend. Malafide ondernemers richten een bvba op en schrijven 20 werkende vennoten in. Binnen de kortste tijd worden die uitgeschreven en komen er 20 andere vennoten in de plaats. Dat soort praktijken moeten wij aan de kaak stellen. Ik noteer ook dat dit bij u, in het kader van de sociale fraude, een prioriteit is. Wat de laatste vraag betreft, dank ik u voor de cijfers.