100 Jaar Callebaut Wieze

Gelegenheidswoord naar aanleiding van viering en voorstelling boek HH St Salvator- 17.12.2011.

Geachte genodigden,

Het is met genoegen dat ik op uw uitnodiging ben ingegaan, maar eerst en vooral wil ik de Oudheidkundige Kring HH Sint-Salvator van harte feliciteren voor de uitgave van het werk, “Callebaut, Een eeuw chocoladeproductie te Wieze.”

Wieze is steeds gekenmerkt geweest door een bijzonder ondernemerschap, waaraan drie grote sectoren ten grondslag van liggen: sierteelt en tuinbouw, vnl bloemen, bier en chocolade. Wieze is steeds een gemeente geweest met een zeer hoge werkgelegenheidsgraad, dit is het aantal tewerkstellingsplaatsen ten opzichte van de werkende bevolking, als gevolg van dit ondernemerschap.

Bier:

• Brouwerijen Callebaut, ° 1838 opgericht door Eugenius Callebaut, was eind jaren 1800 een van de belangrijkste van het land met een kleine 100 werknemer;
  in september 1975 werd de laatste maal gebrouwen;
• Brouwerij Van Roy, de grote concurrent werd opgericht in 1866 en telde in 1948 reeds 210 werknemers. 30 jaar lang (1956-1986) de organisator van de alom bekende Wieze-Oktoberfeesten, die ieder jaar opnieuw gedurende 3 weken een boost van tewerkstelling realiseerden, op de Bierfeesten zelf waar honderden streekgenoten aan de slag konden en menig student wat centen verdiende; maar ook een periode waarin gans Wieze ondernemer was: door de verhuur van een weide tot parking, gelegenheidscafés in garages, friet en worstenkramen .... Menig huis in Wieze of verbouwing is gerealiseerd met wat men gedurende die 3 weken verdiende.
  
  Er waren nog twee kleine spelers, Brouwerij Van Langenhove (Bosmee) en Brouwerij Wagon °1899 door Emiel Wagon, met een 10-tal werknemers die operationeel bleef tot 1950.

Sier- en fruitteelt: in 1990 telde Wieze 25 bedrijven actief in de snijbloementeelt; (Boek Remi Bosman en Herman Heyvaert)
Daarnaast waren er nog melkerijen, meubelfabriek, reclameschildersbedrijf,bouw /ijzervlechten(Prefeco), maalderijen en olieslagerijen,..

• Ditzelfde ondernemerschap vond of vind men niet terug bv in Denderbelle,dat eerder ruraal is en waar de enige fabriek de Kerkfabriek is.
• Lebbeke dan weer wordt gekenmerkt als een gemeente van handelaars in lompen, oud en nieuw ijzer, van commercanten.

En dan is er het fenomeen Callebaut en de Chocolaterie Callebaut.

Wieze heeft wat met Callebaut en Callebaut wat met Wieze.

Niet zonder enige fierheid vertellen wij graag, vooral in het buitenland, dat hier de grootste chocoladefabriek ter wereld staat,onmiddellijk gevolgd door ‘en ook de beste ter wereld’.

En ik durf u vertellen dat het prettig aanvoelt om Polen, Brazilië, in Hanoi, op een cruise in een of ander exotische regio, in zowat alle luchthavens ter wereld, chocolade van Callebaut tegen te komen.

En dat Wieze en Callebaut aan elkaar verbonden zijn blijkt ook uit het feit dat men waar ook te wereld spreekt over Callebaut of Barry Callebaut Wieze.

Deze fierheid op zijn gemeente, streek of job is niet nieuw.

Bij Callebaut liep tot 1960 de tewerkstelling tussen de verschillende geledingen van Brouwerij, limonade en chocolade door elkaar. Ik leerde Callebaut vooral kennen via Nonkel Jef. Jef De Rop uit Denderbelle, was vele jaren kassier bij Callebaut.

Dagelijks reed hij 2x per dag heen en terug van de Groene Weg naar Wieze. Tot op een trieste dag in 1944, toen hij 's middags na het middagmaal naar zijn werk terugreed en hij aan ’t Gildenhuis van Belle, bommen zag neerkomen op zijn woning en zijn vrouw en drie kinderen verloor. Bij Callebaut ondervond hij bijzondere steun en opvang.

Maar hij had ook een bijzondere fierheid en toewijding voor zijn bedrijf. Hij was voorzitter van de Rederijkerskamer De Iverlingen in Belle. In ’t Gildenhuis van Denderbelle schonk men zowel Callebaut als Van Roy pils. En bij de repetities voor het toneel verkoos iedereen Van Roy-pils. Als het echter de beurt was aan Nonkel Jef om te trakteren en iedereen Van Roy-pils vroeg, liet hij Callebaut pils tappen in glazen van Van Roy.

Het was ook een periode van nog grote afstand tussen personeel en de ‘bazen’. Bij de kaartenverkoop in Wieze was dit zeker merkbaar: kwamen wij bij een werknemer langs of bv bij madame Charles, dan was het verschil bijzonder groot; nonchalant – vriendelijk bij de werknemers, tegenover de gereserveerdheid bij madame Charles,uiterst beleefd, hoed af beleefde buiging.

Merkwaardig ook dat de vrouwen van de bazen met de voornaam van de man werden aangesproken Madame Charles, Madame André, ...

En op 11 november was er telkens weer het Sint-Maartensfeest voor de personeelsleden van Callebaut, in de nu verdwenen zaal Sportpaleis, uitgebaat door de heer Roels en later Remi Van Houdt; samen met Ward was ik zwarte piet en de heilige man zelf was Louis Meert. Deze lokale traditie gaat nog altijd door maar nu in Affligem omwille van de sterke personeelsuitbreiding.

Mijnheer Charles was begin jaren ’60 voorzitter Kamer van Koophandel Dendermonde. Callebaut was ook een van de eersten in 1990 om mee te doen op mijn vraag, in het peterschapproject Plato van de Kamer van Koophandel, voor begeleiding van jonge ondernemers uit de streek.

In september dit jaar had ik het genoegen een stage te mogen lopen in het bedrijf. De ganse streek genoot van de ruime tewerkstellingsmogelijkheden in Wieze en deze regio werd steeds ruimer om de geschikte medewerkers te vinden.

In 1911 werkten er één man en zes vrouwen. In 1976 275 werknemers; tussen 1985 en 2010 steeg de tewerkstelling van 400 naar 805 of meer dan een verdubbeling op 25 jaar tijd.*

Gedurende de laatste 25 jaar steeg de productie van 44 000 t tot 286 000 t of met 650 %.**

Dit aantal personeelsleden mag men vermenigvuldigen met 2.5 als men de afgeleide tewerkstelling wil bekijken: toeleveranciers van diensten en materialen als grondstoffen kantoorbenodigdheden, papier, informatica, machines, aannemers voor verbouwingen. In 1990 bv investeerde men op 1 jaar voor 3 miljard BEF.

Per dag leveren er 60 a 70 camions goederen aan en vertrekken er 30 a 35 camions met chocolade; 60% via Lebbeke; 40% richting Aalst waar er het Europees distributiecentrum is.

De mogelijkheden voor het gebruik van de Dender worden onderzocht.

De Groep Barry Callebaut is momenteel een beursgenoteerd bedrijf op de Zwitserse beurs van Zurich, met 5000 medewerkers verdeeld over 40 vestigingen. Ook Addeco behoort tot dezelfde familie.

In de board of directors telt echter geen landgenoten meer.

Maar wat belangrijk is dat in Wieze het kloppend hart van de ganse groep staat. Hier zit het topmanagement, is het Europese hoofdkwartier gevestigd , hier worden de prijzen vastgelegd, de marketing bepaald, nieuwe producten ontwikkeld en is er een Callebaut-Academy voor opleiding chocolatiers. Er wordt een nieuw opleidingscentrum gebouwd waar vroeger café ’t Sportpaleis was. Op de Wereldtentoonstelling,dit jaar in Shangai, kregen de miljoenen bezoekers - dagelijks 30 000 bezoekers - van het Belgisch paviljoen een praline aangeboden door onze pralineurs olv Chris Dooms, inderdaad uit Wieze.

Maar naast het belang voor de regio en de tewerkstelling is dit bedrijf ook van enorm belang voor een aantal ontwikkelingslanden aan de Evenaar, Ivoorkust, Ghana, Kameroen, Nigeria,…Hier werken en leven 2 miljoen kleine boeren, die akkers van 1,5 ha bewerken voor de teelt van cacao. Geen grote plantages van multinationals maar familiale microbedrijfjes die voor de bevoorrading zorgen a rato van 500 a 1000kg/boer.

Graag wil ik dan ook onderstrepen dat de aanwezigheid van een bedrijf als Callebaut, een van de grootste bedrijven uit een zeer ruime regio, van onschatbaar belang is voor de tewerkstelling, welvaart en welzijn in onze streek en er ver buiten.

Nogmaals dank aan de Heemkring voor haar genomen prachtig initiatief om de geschiedenis van dit bedrijf in de kijker te stellen.

Karel Uyttersprot
17.12.2011

*Tewerkstelling in Wieze betreft,de volgende personeelsevolutie

1985	400
1990	620
1995	630
2000	800
2005	770
2010	805

** Productievolumes (in ton) voor Barry Callebaut Wieze (eveneens in sprongen van 5 jaar) :

1985	44.00
1990	128.000
1995	138.500
2000	231.700
2005	260.000
2010	286.000